Hãy tưởng tượng: Đêm đã khuya, bạn đang nằm trên giường nhìn chằm chằm vào màn hình điện thoại thông minh trong ánh sáng mờ. Liệu màn hình đó là cánh cổng dẫn đến một thế giới kỹ thuật số hấp dẫn, hay là nguồn gốc gây mỏi mắt của bạn? Câu trả lời có thể phụ thuộc vào công nghệ hiển thị của điện thoại—LCD hoặc OLED. Việc hiểu rõ các công nghệ này có thể giúp bạn sử dụng thiết bị của mình hiệu quả hơn và đưa ra các quyết định sáng suốt khi mua điện thoại thông minh tiếp theo.

LCD, hay Màn hình tinh thể lỏng, sử dụng các đặc tính quang học của tinh thể lỏng để tạo ra hình ảnh. Cấu trúc cơ bản bao gồm các thành phần như đèn nền, bộ phân cực, lớp tinh thể lỏng và bộ lọc màu. Cách thức hoạt động như sau: Đèn nền phát ra ánh sáng, ánh sáng này sẽ bị phân cực sau khi đi qua bộ phân cực đầu tiên. Sau đó, tinh thể lỏng sẽ thay đổi sự phân cực của ánh sáng khi chịu tác động của điện trường. Ánh sáng đã được điều chỉnh này đi qua các bộ lọc màu để tạo ra các điểm ảnh phụ màu đỏ, xanh lục và xanh lam, kết hợp với nhau để tạo thành hình ảnh cuối cùng.

Công nghệ LCD có một số biến thể dựa trên phương pháp điều khiển và sự sắp xếp của tinh thể lỏng:

• TN-LCD (LCD tinh thể lỏng xoắn): Công nghệ LCD cơ bản và trưởng thành nhất. Tấm nền TN có chi phí thấp và thời gian phản hồi nhanh nhưng có góc nhìn hẹp và khả năng tái tạo màu kém.
• IPS-LCD (LCD chuyển đổi trong mặt phẳng): Có tính năng sắp xếp tinh thể lỏng được cải thiện để có góc nhìn rộng hơn và màu sắc chính xác hơn. Lý tưởng cho những người dùng ưu tiên độ chính xác màu.
• VA-LCD (LCD căn chỉnh dọc): Sử dụng tinh thể lỏng được căn chỉnh theo chiều dọc, mang lại màu đen sâu hơn và tỷ lệ tương phản cao hơn, khiến chúng trở nên tuyệt vời để xem phim.

Ưu điểm:

• Công nghệ trưởng thành với chi phí sản xuất thấp hơn
• Độ sáng cao phù hợp để sử dụng ngoài trời
• Tuổi thọ cao (thường là hàng chục nghìn giờ)
• Hiệu suất ổn định, không có nguy cơ bị burn-in (lưu ảnh)

Nhược điểm:

• Tỷ lệ tương phản thấp hơn so với OLED
• Góc nhìn hạn chế (đặc biệt là tấm nền TN)
• Khả năng tái tạo màu kém sống động hơn
• Tiêu thụ điện năng cao hơn do hoạt động đèn nền liên tục

Công nghệ OLED sử dụng các hợp chất hữu cơ phát ra ánh sáng khi bị kích thích điện. Mỗi điểm ảnh tạo ra ánh sáng của riêng nó, loại bỏ sự cần thiết của đèn nền. Cấu trúc cơ bản bao gồm các lớp nền, điện cực và lớp phát xạ hữu cơ. Khi điện áp được áp dụng, các electron và lỗ trống kết hợp trong lớp phát xạ, khiến các phân tử hữu cơ phát ra ánh sáng.

Màn hình OLED được phân loại theo phương pháp điều khiển và vật liệu của chúng:

• PMOLED (OLED ma trận thụ động): Có cấu trúc đơn giản và chi phí thấp nhưng độ sáng hạn chế, phù hợp với màn hình nhỏ.
• AMOLED (OLED ma trận chủ động): Mỗi điểm ảnh có mạch điều khiển riêng, cho phép độ sáng, độ tương phản và thời gian phản hồi nhanh hơn. Đây là công nghệ chủ đạo trong điện thoại thông minh và TV cao cấp.

Màn hình AMOLED tiếp tục phân biệt bằng cách sắp xếp điểm ảnh:

• Cách sắp xếp PenTile: Sử dụng chia sẻ điểm ảnh để giảm số lượng điểm ảnh phụ, có thể gây ra hiện tượng hạt có thể nhìn thấy trong các chi tiết nhỏ.
• Cách sắp xếp RGB Delta: Có tính năng đóng gói chặt chẽ hơn các điểm ảnh phụ màu đỏ, xanh lục và xanh lam để có mật độ điểm ảnh cao hơn và hình ảnh sắc nét hơn.

Ưu điểm:

• Tỷ lệ tương phản vô hạn với khả năng tái tạo màu đen thực sự
• Màu sắc sống động, bão hòa
• Góc nhìn rộng mà không bị lệch màu
• Thời gian phản hồi nhanh giúp loại bỏ hiện tượng mờ chuyển động
• Tiêu thụ điện năng thấp hơn khi hiển thị nội dung tối
• Lớp nền linh hoạt cho phép thiết kế cong và gập

Nhược điểm:

• Chi phí sản xuất cao hơn
• Vật liệu hữu cơ bị suy giảm theo thời gian, ảnh hưởng đến độ sáng và độ chính xác màu
• Nguy cơ bị burn-in vĩnh viễn với hình ảnh tĩnh
• Độ sáng tối đa thấp hơn so với LCD cao cấp

Phương pháp đơn giản nhất là tham khảo thông số kỹ thuật chính thức của điện thoại thông qua bao bì, hướng dẫn sử dụng hoặc trang web của nhà sản xuất.

Trong môi trường tối với độ sáng được giảm thiểu, hãy hiển thị một hình ảnh màu đen thuần túy. Màn hình OLED sẽ hiển thị màu đen thực sự (điểm ảnh tắt), trong khi LCD sẽ hiển thị màu xám đậm do rò rỉ đèn nền.

Màn hình OLED thường hiển thị màu sắc bão hòa hơn so với khả năng tái tạo màu sắc tự nhiên hơn của LCD.

OLED duy trì độ chính xác màu ở các góc cực đoan, trong khi LCD (đặc biệt là tấm nền TN) hiển thị sự thay đổi màu sắc đáng kể khi xem lệch trục.

Các ứng dụng thông tin phần cứng khác nhau có thể phát hiện và báo cáo công nghệ hiển thị của bạn.

Màn hình OLED có xu hướng mỏng hơn và có thể có phản hồi xúc giác hơi khác so với tấm nền LCD.

• PWM Dimming (Điều chỉnh độ sáng PWM): Một số OLED sử dụng điều chế độ rộng xung để điều khiển độ sáng, có thể gây mỏi mắt ở mức độ sáng thấp.
• Ngăn ngừa burn-in: Tránh hiển thị hình ảnh tĩnh trong thời gian dài để ngăn chặn hiện tượng lưu ảnh vĩnh viễn trên màn hình OLED.
• Hiệu chỉnh màu sắc: Cả hai công nghệ đều cung cấp các cấu hình màu khác nhau có thể được điều chỉnh theo sở thích cá nhân.
• Miếng dán bảo vệ màn hình: Các miếng bảo vệ chất lượng cao với độ trong suốt cao giúp duy trì chất lượng hiển thị trên cả màn hình LCD và OLED.

LCD và OLED đại diện cho hai công nghệ hiển thị điện thoại thông minh chủ đạo, mỗi công nghệ có những ưu điểm riêng biệt. LCD mang lại độ tin cậy và giá trị, trong khi OLED cung cấp chất lượng hình ảnh vượt trội với mức giá cao hơn. Việc hiểu rõ những khác biệt này trao quyền cho người tiêu dùng đưa ra các lựa chọn sáng suốt dựa trên các ưu tiên của họ—cho dù đó là chất lượng hình ảnh tuyệt đối, hiệu quả pin hay độ bền lâu dài.